Waar dient een stoel voor? En een kurkentrekker of een schaar? Waarvoor dient een neushoorn? En kunst?

Waar dient het voor? is een boekje vol filosofie op kindermaat. Vertrekkende van de vraag 'Waar dient het voor?', legt het haarfijn uit wat die vraag impliceert, en wat de zin –of onzin– is om die vraag te stellen. Hoe meer je de vraag ontleedt, des te verder geraak je van huis. Gelukkig ben je nooit helemaal de weg kwijt ...

De illustraties zijn kinderlijk, niet te verfijnd en vooral heel vrolijk. De grove vlakken lijken bruut, maar zijn op zichzelf best lieflijk. Het werkt goed in de beladen statements die de filosofische, beperkte tekst biedt. De vragende, uitdagende zinnen zijn her en der verspreid over de verschillende pagina's, en worden kracht bijgezet door de prenten. Het geheel is echter niet het rustige, dromerige waar sommige filosofische boeken op inspelen. In dit boek verstopt het filosofische zich niet tussen de lijnen, maar is elk woord van tel, en wordt alles ontleedt. De drukte van de pagina's maakt het echter boeiend om jezelf uit te dagen verder over de vraag na te denken.

Hoewel Waar dient het voor? een zwaar, beladen boek dreigt te worden vanuit haar directe vraagstelling, weet José Maria Vieira Mendes de luchtigheid te behouden door geregeld voorbeelden en herhalingen te gebruiken. Sterk hoe de schrijver (én vertaler –chapeau!) met zo'n beperkte woordenschat een terminologisch juist taalgebruik weet te hanteren – en het toch toegankelijk kan houden voor kinderen. Het is heerlijk om te zien hoe sommige kinderen dit soort filosofie intrigerend vinden, en anderen vanaf de eerste 'samenvatting zodat niemand afhaakt' de draad kwijt zijn. Zoals bij elke goede filosofie vindt de ene het geweldig om te filosoferen, en gaat het de andere niet zo goed af.

Toch weet Waar dient het voor? liefhebber én cynicus te overtuigen van het laatste argument: voor sommige zaken volstaat de vraag waar het voor dient niet om te vatten wat het ding is – soms wordt de vraag zelfs totaal onzinnig. Je vraagt toch ook niet over een neushoorn waar het voor dient? Waarom stellen we ons die vraag dan wel bij kunst?

Ik vond het alvast hyper-origineel om dit idee in een kinderboek te gieten, en dan nog eens een formiweldige uitwerking. Meer van dit, alsjeblieft!

* De inhoud van het boek werd ontleend aan een conferentie in Lissabon die ging over 'Waarvoor dient cultuur?'.